Dezynfekcja narzędzi stomatologicznych
W celu zabezpieczenia personelu zajmującego się przygotowaniem sprzętu (np. myciem) i otoczenia przed zanieczyszczeniem drobnoustrojami oraz niedopuszczenia do zasychania materiału biologicznego, narzędzia bezpośrednio po użyciu należy zdezynfekować, zanurzając w roztworze środka dezynfekcyjnego lub myjąco-dezynfekującego. Do tego celu używa się wanienek z tworzyw sztucznych z cedzakiem i przykrywką. Środek dezynfekcyjny musi mieć odpowiednio dobrane parametry działania (zakres działania, stężenie, czas kontaktu) i musi być właściwie przygotowany.
Warunkiem uzyskania właściwego efektu dezynfekcyjnego jest umożliwienie dostępu czynnika dezynfekcyjnego kontakt całej powierzchni ze środkiem dezynfekcyjnym poprzez całkowite zanurzenie sprzętu, wypełnienie wąskich świateł, usunięcie pęcherzyków powietrza i utrzymanie przez wymagany do określonego zakresu działania czas.
Po dezynfekcji wstępnej należy starannie umyć narzędzia. W warunkach gabinetów dentystycznych przeważnie stosuje się mycie ręczne lub w myjkach ultradźwiękowych. Urządzenia automatyczne są bardziej skuteczne, ale mniej powszechne.
Ze względu na powtarzalność procesu, możliwość jego walidacji i rutynowej kontroli oraz ograniczenie kontaktu personelu z ostrym sprzętem, najbezpieczniejszym i najbardziej polecanym sposobem postępowania jest poddawanie narzędzi po użyciu procesom mycia i dezynfekcji w automatycznych myjniach-dezynfektorach. Ogólne wymagania dotyczące myjni-dezynfektorów i akcesoriów przeznaczonych do mycia i dezynfekcji wyrobów medycznych w praktyce medycznej, dentystycznej, farmaceutycznej i weterynaryjnej określono w normie EN ISO 15883. Dopuszczane do pracy powinny być tylko te myjnie-dezynfektory, które przeszły pomyślnie testy typu zgodne z wymaganiami normy, mają znak CE, a procesy mycia i dezynfekcji zostały zweryfikowane przez walidację.
W myjniach-dezynfektorach można przeprowadzać:
- dezynfekcję termiczną sprzętu odpornego na temperaturę (zakres temperatury 75-95°C zależnie od czasu),
- dezynfekcję chemiczno-termiczną sprzętu termowrażliwego (poniżej 60°C, z użyciem środka chemicznego ? preparatu dezynfekcyjnego).
W gabinetach dentystycznych do mycia narzędzi mocno zanieczyszczonych lub o trudno dostępnych powierzchniach zaleca się stosowanie myjni ultradźwiękowych, jeżeli producent narzędzi dopuszcza takie postępowanie. W myjniach ultradźwiękowych można przeprowadzać oddzielnie procesy mycia i dezynfekcji lub proces jednoczesnego mycia i dezynfekcji chemiczno-termicznej (temperatura 60°C, czas działania 10-15 min, zależnie od preparatu) z użyciem preparatu myjąco-dezynfekującego.
W myjni ultradźwiękowej w tym samym czasie nie należy umieszczać narzędzi wykonanych z różnych materiałów, ponieważ sprzyja to korozji.
Mycie ręczne powinno być przeprowadzane w wydzielonym zlewie, w wyznaczonej części brudnej pomieszczenia lub, o ile to możliwe, w osobnym pomieszczeniu. Mycie sprzętu ma bardzo duży wpływ na końcowy efekt procesu wyjaławiania. Wykonane w dokładny sposób usuwa większość drobnoustrojów z powierzchni narzędzi i zawsze powinno poprzedzać proces sterylizacji. Narzędzia brudne, nawet przy zastosowaniu właściwych metod i parametrów sterylizacji mogą nie ulec wyjałowieniu. Sprzęt składający się z kilku części należy do mycia rozmontować, a sprzęt zawiasowy - rozłożyć. Szczególną uwagę trzeba zwrócić na nacięcia metalu, kanaliki.
Proces dezynfekcji wstępnej zmniejsza ryzyko zagrożenia mikrobiologicznego, nadal jednak obowiązuje szczególna ostrożność przy obchodzeniu się z narzędziami. Należy założyć rękawice gospodarcze (z grubej gumy), fartuch z ceraty i okulary ochronne.
Po umyciu sprzęt należy wypłukać i wysuszyć. Nie można sterylizować sprzętu mokrego. Suszyć można papierowym ręcznikiem lub ciepłym powietrzem (suszarki, pistolety). Następnie należy sprawdzić, czy narzędzia są prawidłowo umyte, posegregować i opakować w odpowiednie opakowania sterylizacyjne.
