Procedury w sterylizacji parowej

W przypadku zawarcia przez gabinet umowy z podmiotem świadczącym usługi w zakresie sterylizacji trzeba zwrócić uwagę na to, czy może on, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 10 listopada 2006 r., zapewnić odpowiednią jakość wykonywanych procesów. Zapewnienie systemu jakości wymaga określenia i udokumentowania procedur, których wdrożenie pozwala kontrolować wszystkie etapy procesu sterylizacji oraz określenie i przydzielenie odpowiedzialności za wypełnienie tych procedur.

System jakości w sterylizacji powinien obejmować:

• wyposażenie w odpowiednie sterylizatory, w przypadku sterylizacji parą wodną spełniające normy: PN EN 285 - sterylizatory duże, powyżej 54 1 lub EN 13060 sterylizatory małe,
• walidację procesów sterylizacji, w przypadku sterylizacji parą wodną zgodnie z normą PN EN 554,
• rutynową kontrolę procesów sterylizacji,
• właściwy system dokumentacji, pozwalający na powiązanie procesu sterylizacji sprzętu z konkretnym pacjentem, u którego ten sprzęt został użyty.

Wybór metody sterylizacji zależy od rodzaju i właściwości sterylizowanych materiałów.

Sprzętu, który można wyjaławiać parą wodną pod ciśnieniem, nie należy sterylizować inną metodą. Sterylizacja nasyconą parą wodną jest metodą uniwersalną, pewną, szybką, nietoksyczną i ekonomiczną.

W sterylizacji parą wodną czynnikiem sterylizującym jest nasycona para wodna w nadciśnieniu, w temperaturze 121 °C (nadciśnienie 1 atm.) lub w temperaturze 134°C (nadciśnienie 2 atm.). Sterylizacja parowa osiąga pełny efekt, jeżeli para nasycona działa na sterylizowany materiał przez ściśle określony czas. Wszystkie powierzchnie sterylizowanych materiałów muszą być w kontakcie z parą, dlatego czas sterylizacji jest zależny od wielkości załadunku oraz rodzaju (gęstości) sterylizowanych materiałów.

Jednym z zasadniczych warunków osiągnięcia skuteczności sterylizacji jest pełna sprawność urządzeń sterylizujących oraz stosowanie właściwych parametrów procesu ustalonych dla poszczególnych materiałów i sprzętu medycznego.

W przypadku wykonywania sterylizacji narzędzi na miejscu, w gabinetach, najwygodniej posługiwać się małymi sterylizatorami parowymi.

Termin "małe sterylizatory" odnosi się do sterylizatorów parowych Małe przeznaczonych do sterylizacji wyrobów medycznych z komorą sterylizatory o pojemności przestrzeni użytkowej poniżej 60 1.

Sterylizacja parowa - procedury

Zgodnie z klasyfikacją w EN 13060:2004 cykle w małych sterylizatorach podzielono na trzy typy (B, N i S), zależnie od rodzaju sprzętu, do sterylizacji którego są przeznaczone:

• N - do sterylizacji nieopakowanych litych wyrobów, przeznaczonych do natychmiastowego użycia; zwykle są to cykle w sterylizatorach z odpowietrzaniem grawitacyjnym,
• S - do sterylizacji wyrobów określonych przez wytwórcę, mogą to być różne wyroby: lite (pełne) i porowate lub wgłębione (z wewnętrznymi światłami); w praktyce są to cykle najczęściej w urządzeniach z próżnią wstępną i suszeniem próżniowym,
• B - przeznaczone do sterylizacji w zasadzie wszystkich wyrobów: opakowanych (pojedynczo lub wielowarstwowo), litych, wgłębionych i porowatych; są to cykle w autoklawach z próżnią frakcjonowaną.

Jak już wspomniano powyżej, skuteczność procesu sterylizacji zależy od dokładnego usunięcia powietrza z wyrobów poddawanych sterylizacji i umożliwienie dotarcia do nich pary wodnej. W związku z tym należy wybrać program odpowiedni dla poddawanych sterylizacji wyrobów. Sterylizacja wyrobów wgłębionych (np. sondy, rurki, końcówki stomatologiczne) może być zapewniona w procesach z próżnią frakcjonowaną w fazie odpowietrzania.

Również materiały porowate (np. gaza, bielizna operacyjna, serwety) powinny być sterylizowane w cyklach z odpowietrzaniem i suszeniem próżniowym. Efektywność odpowietrzania wsadu porowatego zależy od jego wielkości, dlatego należy ściśle przestrzegać zaleceń wytwórcy sterylizatora określających maksymalną wielkość załadunku, który może być sterylizowany, a następnie efektywnie wysuszony w danym cyklu.

Wszystkie wysterylizowane w opakowaniach wyroby muszą być przed wyjęciem ze sterylizatora dobrze wysuszone. Sprzęt w opakowaniach mokrych nie może być uważany za sterylny i nie może być przechowywany.